Ly hôn là điều mà không một cặp vợ chồng nào mong muốn xảy ra. Nhưng khi hôn nhân rạn vỡ, nên làm sao để ly hôn văn minh, không gây tổn thương cho người từng đầu ấp tay gối và con cái là điều vô cùng khó khăn. Vậy đối với trẻ nhỏ dưới 36 tháng tuổi, khi ly hôn, ai được quyền nuôi con?

Cho đến nay, khoa học vẫn luôn khẳng định sức ảnh hưởng to lớn, cũng như tầm quan trọng khó có thể thay thế của người mẹ tác động lên sự phát triển của trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh. Những nghiên cứu gần đây đã cho thấy những điều đặc biệt của người phụ nữ khi làm mẹ đã bộc lộ tiềm năng giúp các con của họ khỏe mạnh trong những năm đầu đời thông qua khả năng quan sát tỉ mỉ, linh cảm và đức tính hi sinh.

Đơn cử như chuyện chọn tã dán sơ sinh cho trẻ, tôi tin chắc rằng các bà mẹ đều có thể trả lời vanh vách loại tã nào phù hợp với con họ nhất, con của họ đã ngủ ngon ra sao khi chúng được mặc chiếc tã phù hợp. Khoa học cũng đã chứng minh những linh cảm và quan sát của người mẹ là rất quan trọng để nhận ra những điều bất thường và chính điều này đã giúp các con có được “thời gian vàng” để cứu chữa hoặc can thiệp sớm. Đặc biệt là đức tính hy sinh, người phụ nữ thường có khuynh hướng hi sinh mọi thứ cho đứa con của mình, thậm chí là cả mạng sống. Điều này là do đâu?

Với bằng chứng từ khoa học não bộ, GS. Kinsley, ĐH Richmond, Mỹ đã giải thích rằng: so với người phụ nữ chưa có con, khi bắt đầu mang thai người phụ nữ bắt đầu có sự tái cấu trúc một số vùng quan trọng trong não bộ lên đến 2 năm bao gồm gia tăng không gian, số lượng nơron thần kinh, tăng tiết hormone yêu thương và gia tăng chức năng hoạt động thần kinh,…Chính điều này đã làm họ trở thành “người mẹ” thực sự và đứa con là ưu tiên số 1 của họ. Đức tính này giúp ho không chỉ yêu thương mà còn có thể chấp nhận mọi khó khăn và vất vả để con của họ có được điều kiện phát triển tốt nhất.

Dựa vào những yếu tố này, pháp luật cũng có quy định đặt biệt đối với trường hợp trẻ dưới 36 tháng tuổi, theo khoản 3 Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình, Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Vậy thì nếu con dưới 36 tháng tuổi mặc nhiên sẽ để cho mẹ chăm sóc, nuôi dưỡng, chỉ cần người mẹ có đủ điều kiện tối thiểu để nuôi con.

Tuy nhiên, Vợ chồng có thể thỏa thuận với nhau để quyết định ai là người trực tiếp nuôi dạy, chăm sóc cháu, phù hợp với lợi ích của con thì Tòa công nhận thỏa thuận này.

Còn nếu trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con, người cha có đầy đủ chứng cứ chứng minh được vợ không đủ điều kiện về chủ thể, vật chất, cũng như tinh thần và chứng minh người cha mới đủ khả năng chăm sóc cháu thì Tòa án có thể xem xét giao người cha để chăm sóc con. 

Còn nếu cả cha và mẹ đều bị hạn chế quyền nuôi con? Căn cứ khoản 2 Điều 87 Luật Hôn nhân và Gia đình, việc trông nom, chăm sóc con sẽ được giao cho người giám hộ mà không phải cha mẹ trong các trường hợp sau đây:

– Cha, mẹ đều bị hạn chế quyền với con chưa thành niên.

– Một bên cha, mẹ không bị hạn chế nhưng không đủ điều kiện để nuôi dưỡng, chăm sóc, thực hiện quyền, nghĩa vụ với con.

– Một bên cha, mẹ bị hạn chế quyền với con chưa thành niên và một bên còn lại chưa xác định được cha, mẹ.

Khi đó, thứ tự người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên được quy định tại Điều 52 Bộ luật Dân sự gồm:

– Anh ruột, chị ruột là anh, chị cả. Nếu hai người này không đủ điều kiện thì anh, chị ruột tiếp theo là người giám hộ.

– Nếu không có anh, chị ruột thì người giám hộ đương nhiên là ông bà nội, ông bà ngoại.

Căn cứ để Tòa xem xét quyền lợi mọi mặt của con, cụ thể như sau:

1. Xét về điều kiện chủ thể

• Người trực tiếp nuôi con phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, có tư cách đạo đức, nhân phẩm tốt.
• Không thuộc vào những trường hợp bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên theo quy định tại Điều 85 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 bao gồm: Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con; Phá tán tài sản của con; Có lối sống đồi trụy và xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

2. Xét về điều kiện về vật chất (kinh tế):

• Cha/mẹ phải chứng minh mình có đầy đủ các điều kiện về vật chất như: có công việc ổn định, có thu nhập, có chỗ ở hợp pháp để nuôi con và đáp ứng những nhu cầu tối thiểu và thiết yếu của con.
• Những điều kiện về vật chất nhằm bảo đảm cho con có được cuộc sống tốt nhất tương xứng với điều kiện của người có khả năng nuôi dưỡng, chăm sóc.

3. Xét về Điều kiện về tinh thần:

• Người trực tiếp nuôi con không được thực hiện các hành vi bạo lực gia đình đối với con cái, không để con tiếp xúc đến các tệ nạn xã hội,…
• Tạo môi trường sống, học tập, vui chơi cho người con đảm bảo hình thành và phát triển nhân cách bình thường của người con.
• Đảm bảo thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm dành cho con từ trước đến nay, điều kiện cho con vui chơi, giải trí,…

Vì vậy, khi tranh chấp tại Tòa, cả hai hãy bình tĩnh, tách bạch chuyện ly hôn và con cái để cùng phối hợp tiếp tục nuôi dưỡng, giáo dục, chăm lo cho con cái. Chứng minh với đối phương ai là người nuôi con tốt nhất, vì quyền lợi của con chứ không phải vì bản thân mình. Nhiều khi tình yêu thương của người lớn với con trẻ, nhỏ hơn sự cố chấp, hận thù hoặc sự lo lắng thái quá của một bên khi không được nuôi dưỡng con dẫn đến sự tranh giành, mà người thiệt thòi chính là những đứa trẻ

Bạn hãy đọc cuốn sách “Cẩm nang Ly Hôn – nhanh chóng thấu tình đạt lý” của Luật sư Đỗ Đăng Khoa, cuốn sách sẽ giúp bạn dễ dàng có kiến thức pháp luật về ly hôn, vận dụng tốt vào hoàn cảnh của mình.

Nếu vẫn chưa tìm được tiếng nói chung, hãy nhờ luật sư giúp đỡ, với sự hiểu biết pháp luật cũng như tâm lý vợ chồng khi ly hôn và tâm lý trẻ nhỏ, luật sư sẽ giúp cuộc chia tay nhanh chóng, ít tổn thất và có được quyền lợi chính đáng.

Bạn không phải theo đuổi một “cuộc chiến giành con”, dù ly hôn, nhưng cha mẹ khéo léo ứng xử thì sẽ không ảnh hưởng lớn đến con trẻ , chúng vẫn có thể trưởng thành, thậm chí thành người nổi tiếng.

Hãy liên hệ ngay với luật sư chuyên về ly hôn để được hỗ trợ

• Luật sư Ngô Thị Thanh Thúy
• Số điện thoại: 0379 64 96 64 
• Công ty Luật Bất động sản Hưng Vượng
• Học Viện BĐS Phú Quý (https://hvbdspq.vn/)
•  Youtube: https://bit.ly/hvbdspq